Vodite računa: Ovo posuđe je “tihi ubica” u kuhinji, a koristimo ga svaki dan
15.04.2025. | 14:36Posuđe sa neprijanjajućim premazom, koje većina nas svakodnevno koristi u kuhinji, moglo bi da bude izvor mikro i nanoplastike – upozorava nova australijska studija.
Rezultati su zabrinjavajući: već jedna mala ogrebotina na tiganju može da otpusti oko 9.100 čestica plastike. Na mikroskopskom nivou, to može biti i do 2,3 miliona mikro i nanoplastičnih fragmenata.
Naučnici sa Univerziteta u Njukaslu, pod vođstvom dr Čeng Fanga, ispitivali su koliko se sitnih plastičnih čestica oslobađa sa teflonskih površina tokom uobičajene upotrebe. Rezultati su zabrinjavajući: već jedna mala ogrebotina na tiganju može da otpusti oko 9.100 čestica plastike.
Na mikroskopskom nivou, to može biti i do 2,3 miliona mikro i nanoplastičnih fragmenata – koji završavaju u vašoj hrani ili vazduhu koji udišete.
U istraživanju je testirano šest različitih modela tiganja i šerpi – novih i korišćenih. Naučnici su simulirali svakodnevnu upotrebu – mješanje i struganje metalnim i drvenim kuhinjskim priborom, bez hrane i ulja. Iako na površini nema vidljivih oštećenja, posuđe s vremenom ipak počinje da otpušta čestice plastike.
Premaz poznat kao teflon je sintetička plastika napravljena od ugljenika i fluora, poznata po visokoj otpornosti na hemikalije i toplotu, kao i po glatkoj površini. Ali teflon spada u grupu PFAS hemikalija, poznatih i kao “vječne hemikalije”, jer se izuzetno sporo razgrađuju – i u prirodi i u tijelu, nekada stotinama ili hiljadama godina.
PFAS spojevi se nalaze u hiljadama proizvoda koje svakodnevno koristimo – od ambalaže, odjeće, do kozmetike – a u organizam ulaze hranom, vodom ili vazduhom.
Iako se još istražuju svi zdravstveni rizici, naučnici su sve zabrinutiji zbog njihove trajnosti i mogućeg uticaja na hormone, jetru i imuni sistem.
Stručnjaci savjetuju oprez u korišćenju neprijanjajućeg posuđa, naročito ako pokazuje znakove oštećenja. Ako tiganj ili šerpa ima ogrebotine, oguljenu površinu ili promjenu boje, bolje je da je zamijenite. Takođe, izbjegavajte korišćenje metalnih kašika ili viljuški na ovakvom posuđu.
Pored teflona, i aluminijumsko i bakreno posuđe može biti štetno ako se nepravilno koristi:
Aluminijum može preći u hranu, naročito kod kuvanja kiselih ili slanih jela (npr. paradajz, sirće), a povezuje se sa mogućim neurološkim smetnjama.
Bakar je opasan ako posuđe nema zaštitni unutrašnji sloj – njegov višak može izazvati mučninu, povraćanje, pa čak i oštećenje jetre i bubrega.
Ako želite da sačuvate zdravlje svoje porodice, provjerite čime kuvate. Neke tave mogu izgledati sjajno – ali skrivaju plastiku koju ne želite ni u tanjiru, ni u plućima.
