Otkriće doktora s Harvarda: Zdravlje crijeva ključno za krvni pritisak
31.12.2025. | 14:21Mikrobiota crijeva, složen ekosistem triliona bakterija, virusa i gljivica koji žive u našem digestivnom traktu, ima daleko širi uticaj na zdravlje nego što se ranije pretpostavljalo.
Osim što učestvuje u varenju, ova mikrobiološka zajednica proizvodi važne nutrijente i supstance koje djeluju na čitav organizam, uključujući i kardiovaskularni sistem.
Na snažnu povezanost između mikrobiote crijeva i krvnog pritiska ukazuje i najnoviji naučni izvještaj Američkog udruženja za srce, objavljen u julu ove godine u stručnom časopisu Hypertension. Zaključci potvrđuju ono što nutricionisti već dugo ističu, a to je da ishrana bogata cjelovitim biljnim namirnicama ima povoljan efekat na krvni pritisak.
– Ishrana sa visokim unosom soli jedan je od ključnih uzroka povišenog krvnog pritiska, a jedan od mehanizama djelovanja ide upravo preko mikrobioma creva – objašnjava dr Frank Hu, profesor nutricionizma i epidemiologije na Harvard T.H. Chan School of Public Health. Kako navodi, istraživanja pokazuju da pretjeran unos soli podstiče rast „loših“ bakterija, dok se broj korisnih smanjuje, a posljedica je pojačana upala u organizmu.
Prebiotici hrane dobre bakterije
Kada u crevima dominiraju korisni mikroorganizmi, njima je potrebna odgovarajuća „hrana“, prije svega vlakna, naročito prebiotička. Riječ je o vrstama vlakana koje naš organizam ne vari, već se razgrađuju u donjim dijelovima crijeva i služe kao gorivo dobrim bakterijama. Zato je, prema riječima dr Hua, važno da ishrana sadrži raznovrsno povrće, voće, integralne žitarice, mahunarke, orašaste plodove i sjemenke.
Posebno mjesto ima i takozvani rezistentni skrob, koji nastaje u namirnicama poput krompira, pirinča i tjestenine kada se skuvaju i potom ohlade. Tokom tog procesa deo skroba se mijenja i umjesto da se vari u tankom crijevu, postaje hrana bakterijama u debelom crijevu.
Dobro „nahranjene“ bakterije proizvode kratkolančane masne kiseline, poput acetata, propionata i butirata, koje putem krvi stižu do različitih organa. Smatra se da ove supstance djeluju na receptore u ćelijama koji učestvuju u regulaciji krvnog pritiska.
Polifenoli i fermentisana hrana
Brojne biljne namirnice, naročito bobičasto voće, čaj, kafa, kakao i maslinovo ulje, bogate su polifenolima. Ova jedinjenja povoljno utiču na sastav i funkciju mikrobiote.
– Kada se polifenoli razgrađuju u crijevima, nastaju molekuli koji utiču na imuni i nervni sistem, smanjuju upalu i poboljšavaju funkciju krvnih sudova – navodi dr Hu, što dodatno doprinosi boljoj kontroli pritiska, prenosi Health.harvard.edu.
Zdravu mikrobiotu mogu da unaprede i fermentisane namirnice, poput jogurta i kefira sa živim kulturama, kombuhe bez dodatog šećera, prirodno fermentisanog kiselog kupusa, kimčija, misa i tempeha.
Zašto suplementi nisu rješenje
Kada je riječ o probiotskim suplementima, dr Hu upozorava na oprez. Oni nisu strogo regulisani, a količina živih bakterija može znatno da varira.
– Postoje skromni dokazi da pojedini suplementi pomažu kod određenih digestivnih tegoba, ali nema dovoljno dokaza da sprečavaju hronične bolesti poput hipertenzije. Umjesto toga, novac je pametnije uložiti u kvalitetnu ishranu bogatu prirodnim prebioticima i probioticima – poručuje on.
