Kašalj kod djece: Kada je alarm za roditelje, a kada je samo prolazna faza

12.11.2025. | 22:33

Kašalj je refleksna odbrambena funkcija organizma koja nastaje pri izdisaju kako bi se očistili disajni putevi. Iako je kašalj simptom, a ne bolest, jedan je od najčešćih razloga za posjetu ljekaru, naročito kod djece.

Refleks kašlja je kompleksna funkcija u kojoj učestvuju centar u kičmenoj moždini, nervi (poput vagusa i trigeminusa) i veliki broj disajnih mišića, piše Stetoskop.

Brzina izbacivanja čestica pri kašlju može dostići 300 km/h.

Receptori za kašalj nalaze se u grlu, grkljanu, dušniku i bronhijama, ali i izvan grudnog koša. Stimulacija ovih receptora može biti:

-zapaljenska,

-mehanička,

-hemijska.

Vrste kašlja prema trajanju

Akutan kašalj

Akutan kašalj traje do 3 nedjelje i najčešće je posljedica virusnih infekcija disajnih puteva. Kod djece su ovakve epizode česte, čak i do 5 puta godišnje, što se smatra normalnim. U većini slučajeva, kašalj traje do 7 dana, ali može izazvati neprijatne simptome i komplikacije, kao što su:

-bol u grudima zbog iritacije dušnika,

-bol u stomaku zbog jakih mišićnih kontrakcija,

-poremećaj sna.

Kašalj kod beba mlađih od 6 mjeseci uvijek treba ozbiljno shvatiti.

Drugi uzroci akutnog kašlja mogu biti:

-infekcije donjih disajnih puteva (virusne ili bakterijske),

-veliki kašalj,

-bronhitis.

Subakutan kašalj

Traje između 3 i 8 nedjelja i obično je produžetak akutnog kašlja. Subakutan kašalj može biti znak produžene reakcije na infekciju ili komplikacije i može zahtijevati dodatnu pažnju kako bi se isključili ozbiljniji uzroci.

Hroničan kašalj

Hronični kašalj traje duže od 8 nedjelja i može biti veoma iscrpljujući, posebno za djecu. Uzrok često nije očigledan tokom osnovnog pregleda, zbog čega se dijete može uputiti pulmologu. Najčešći uzroci hroničnog kašlja uključuju:

-astmu (alergijsku ili nealergijsku),

gastroezofagealnu refluksnu bolest,

-sindrom postnazalnog slivanja sekreta,

-hronični bronhitis.

Akutni kašalj se uglavnom liječi simptomatski i traje do 10 dana, dok liječenje hroničnog kašlja uključuje dijagnostički postupak kako bi se utvrdio uzrok i liječio korijen problema.

Vrste kašlja prema načinu kašljanja

Suv i iritirajući – često iscrpljujući, bez prisustva sluzi, i može biti posljedica iritacije disajnih puteva ili alergija.

Produktivan – praćen izbacivanjem sluzi, najčešće je znak infekcije ili upale i omogućava organizmu da očisti disajne puteve.

Šta je postnazalno slivanje sekreta?

Postnazalno slivanje može se javiti kod djece s prehladom ili alergijama u nosu i sinusima. Simptomi uključuju:

-zapušen nos i osjećaj tečnosti u grlu,

-potrebu za čišćenjem grla,

-povraćanje prilikom kašljanja, kod djece koja imaju uvećan treći krajnik.

Sekret koji se stvara može iritirati disajne puteve, što izaziva kašalj i može dovesti do dodatnih neprijatnih simptoma poput bola u grlu i promuklosti.

Psihogeni i habitualni kašalj

Refleks kašlja može biti pod uticajem volje, što nas dovodi do pojave psihogenog i habitualnog kašlja, koji se uglavnom javlja kod djece u situacijama kada žele privući pažnju ili osloboditi unutrašnju tenziju. U takvim slučajevima kašalj može biti povezan s anksioznošću ili socijalnim konfliktima.

Kada se obratiti ljekaru?

Obavezno se obratite ljekaru kada dijete:

-ima povišenu temperaturu i kašlje,

-postane pospano i promijeni raspoloženje,

-ima otežano disanje uz zviždanje u plućima,

-odbija hranu ili povraća tokom kašlja,

-kašlje iznenada tokom noći, uz lavež i škripanje pri disanju.