Romske sahrane kao svadbe: Kovčezi s klima-uređajima, limuzine i statue u prirodnoj veličini

06.08.2025. | 12:01

Romska sahrana je kombinacija tradicije, tuge i muzike, obreda koji slave život i ispraćaju pokojnika uz pjesmu, rituale, ali za pravoslavni pojam sve je „pretjerano“.

Dok većina ljudi tuguje i žali pokojnika, u mnogim romskim zajednicama smrt se doživljava drugačije – kao prelazak u drugi svijet, gdje pokojnik nastavlja da živi. Zbog toga se sahrane pretvaraju u raskošne ceremonije koje podsjećaju na slavlja.

Svijet se oprašta s osmijehom i muzikom
U mnogim kulturama, poput onih u Gani, Indoneziji, Tajvanu i Meksiku, smrt se ne doživljava kao kraj, već kao povratak prirodi. Ljudi se oblače svečano, ukrašavaju kovčege cvijećem, pjevaju i plešu. Sahrana postaje proslava novog života duše.

Romske svadbe su jednako luksuzne kao i sahrane.

U pravoslavlju se smrt takođe smatra prelaskom u vječni život, ali je propratna emocija – tuga. Rodbina nosi crninu, moli se, uzdržava se od zabava, a sahrana se organizuje trećeg dana. Preporučuje se jednostavnost – od skromnih obroka bez alkohola do jednostavne crne odjeće. U kovčeg se polaže krstić, ikona i molitva, a grob se obilježava pravoslavnim krstom, vijencima i cvijećem.

Romske sahrane propagiraju luksuz za vječni život
Za razliku od pravoslavne tradicije, Romima je važno da pokojniku u onostranom životu ništa ne fali. Zato grobnice prave poput pravih kuća – sa zidovima od cigle, podom prekrivenim tepisima ili mermerom, namještajem i osvjetljenjem.

Za ugledne članove zajednice, poput barona, prave se čak i podzemne garaže za njihov omiljeni automobil.

Grobnice s više soba, frižiderima i televizorima
U pojedinim slučajevima, grobnice imaju više prostorija, koje se pune stvarima potrebnim za „novi život“: namještaj, kućni aparati, slike, saksije sa cvijećem. Na zidu – TV, u uglu – frižider pun hrane i skupocjenog alkohola.

U grob se često spuštaju kutije s nakitom, a ponekad se uvodi i struja.

Zlatni sloj u grobu i odlaganje sahrane
Rodbina se toliko posveti izgradnji porodične grobnice da sahrana bude odložena i po nekoliko sedmica. Prije nego što se grob zatvori, žene u njega bacaju po jedan komad nakita – formirajući sloj od zlata. Na kraju, grobnica se zaliva betonom da bi bila zaštićena od pljačkaša.

Kovčezi s klima-uređajima, limuzine i statue u prirodnoj veličini

Kovčezi se izrađuju od najskupljih vrsta drveta, a ponekad imaju klima-uređaje i unutrašnje osvjetljenje. Pokojnici se prevoze limuzinama ili kočijama, a grobovi se obilježavaju mramornim pločama i skulpturama u prirodnoj veličini – često prikazuju pokojnika kako sjedi za bogatom trpezom.

Pominjanje kao višednevna gozba
Pomeni traju 3–4 dana i liče na svadbe: orkestri, plesne grupe, bogata trpeza. Ostaci hrane se ne odnose kući, već se zakopavaju, jer se smatra da su „upili duh smrti“.

Jedna od najraskošnijih romskih sahrana održana je u Londonu 2018. godine, kada je preminula 73-godišnja Meri Smit, baka 25 unuka i 9 praunuka. Na sahranu je došlo više od 100 ljudi. Povorka se sastojala od 10 „Mercedes“ limuzina i 7 kamiona s fotografijama i cvijećem. Vjenci su imali logotipe luksuznih brendova, poput Chanel, jer ih je pokojna voljela.

Sahrana je protekla u duhu proslave – Merin kovčeg su nosili uz pjesme Tine Tarner, a na kraju je prikazan video u kom pokojna pije čašu šampanjca i osmjehuje se. „Voljela je žurke i zato joj nismo priredili sahranu, već oproštajnu zabavu“, rekli su njeni najbliži, piše Stil.