Nova studija: Matične ćelije bi mogle da poprave oštećenja mozga poslije šloga
06.10.2025. | 22:47Oštećenje mozga izazvano začepljenim krvnim sudovima moglo bi se u budućnosti liječiti injekcijama matičnih ćelija, pokazuje nova studija istraživača sa Univerziteta u Cirihu i Univerziteta Južne Kalifornije.
Ovakve terapije bi mogle pomoći pacijentima koji su pretrpjeli određene oblike moždanog udara da povrate izgubljene funkcije, prenosi Science Alert.
Koristeći miševe sa oštećenjem mozga izazvanim moždanim udarom, istraživači su otkrili da injekcije ljudskih matičnih ćelija mogu uspješno da se razviju u mlade moždane ćelije. Rezultati su bili izuzetni – većina usađenih ćelija ostala je na mjestu, razvila osobine potpuno funkcionalnih neurona i komunicirala sa okolnim ćelijama.
„Otkrili smo da su matične ćelije preživjele tokom cijelog perioda analize od pet sedmica i da se većina njih transformisala u neurone koji su čak komunicirali sa već postojećim moždanim ćelijama“, rekao je neurolog Kristijan Takenberg sa Univerziteta u Cirihu.
Pored toga, istraživači su primijetili regeneraciju krvnih sudova, smanjenje upale u mozgu i jačanje krvno-moždane barijere. Miševi su pokazali i znakove poboljšanog kretanja i koordinacije, što je ključno otkriće, jer moždani udar često ozbiljno narušava motoričku kontrolu tijela, prenosi RTS.
Nova studija, objavljena u časopisu Nature, nadovezuje se na ranije istraživanje istog tima koje je ispitivalo optimalno vrijeme za ubrizgavanje matičnih ćelija nakon moždanog udara. To je važno jer mozak mora da se stabilizuje nakon udara kako bi transplantacija bila efikasna.
Za razliku od ranijih istraživanja, Takenberg i njegov tim nisu proučavali samo preživljavanje ćelija, već i njihovu sposobnost da formiraju neurološke veze.
„Naša analiza znatno prevazilazi obim drugih studija koje su se fokusirale na neposredne efekte odmah poslije transplantacije“, istakao je Takenberg.
Trenutno je oštećenje mozga izazvano moždanim udarom nepovratno – unutrašnje krvarenje ili nedostatak kiseonika trajno uništavaju moždane ćelije, što utiče na govor, pokrete i kognitivne funkcije.
Istraživači se nadaju da bi terapija matičnim ćelijama jednog dana mogla da popravi ono što je danas nepopravljivo. Već se razvijaju brojne inovacije u ovoj oblasti, uključujući terapije za dijabetes i gubitak vida.
Da li će ovaj pristup funkcionisati i u ljudskom mozgu, tek treba da se vidi – potrebna su dugoročna ispitivanja.
Postoji i niz izazova: svaka intervencija u mozgu nosi određene rizike, a naučnici moraju da pronađu način da spriječe usađene matične ćelije da izmaknu kontroli i pređu svoju prvobitnu namjenu.
„Ključno je istraživati nove terapijske pristupe regeneraciji mozga nakon bolesti ili nesreća. Naši nalazi pokazuju da neuronske matične ćelije ne samo da formiraju nove neurone, već i pokreću druge procese oporavka“, zaključio je Takenberg.
