Najezda komaraca i zimi: Najvažnije je ponašanje građana

08.12.2025. | 17:00

Antib, poznat po luksuznim vilama i mediteranskim plažama, suočava se sa najvećom epidemijom groznice čikungunje, virusa koji obično hara u tropskim područjima. Problem sa komarcima je raširen u Evropi.

Sve veće temperature produžavaju sezonu komaraca u Evropi i podstiču rekordne epidemije tropskih bolesti, dok se lokalne vlasti bore da odgovore na izazove.
Saksije sa cvjećem, oluci i barice postali su u Antibu, ljetovalištu na francuskoj rivijeri, neočekivana rizična mjesta.

“Svaka kap ustajale vode je pogodno tlo za leglo komaraca koji mogu da prenose bolesti”, rekao je Erik Duple, zamjenik gradonačelnika, prenosi “The European Correspondent”.

Antib, poznat po luksuznim vilama i mediteranskim plažama, suočava se sa najvećom epidemijom groznice čikungunje, virusa koji obično hara u tropskim područjima. Uzrokuje iznenadnu visoku temperaturu, iscrpljujuće bolove u zglobovima i ekstremni umor.

Od prvog lokalno prenetog slučaja početkom jula, više od 130 stanovnika dobilo je pozitivan rezultat.
“Ljudi se plaše ujeda. Nikada nismo pomislili da bismo ovde mogli da se suočimo sa pravom epidemijom čikungunje”, rekao je Duple.

Komarci samo pristižu

Slične scene odvijaju se širom Evrope. Iako je tigrasti komarac (Aedes albopictus), porijeklom iz jugoistočne Azije, prvi put je u Evropi zabilježen krajem sedamdesetih u Albaniji, poslije čega se postepeno širio ka severu.
Tokom posljednje decenije, broj zemalja EU sa ustaljenim populacijama tigrastog komarca udvostručio se sa osam na šesnaest.
“U narednim godinama bi novi evropski regioni mogli da budu u riziku od izbijanja tropskih bolesti”, rekla je Joana Hausig, stručnjak za vektorske bolesti u Evropskom centru za prevenciju i kontrolu bolesti (ECDC).
Ova godina je već oborila rekorde: početkom novembra prijavljeno je 1.150 lokalno prenesenih slučajeva čikungunje u Francuskoj i Italiji.

“To je neviđeno, i po broju slučajeva i po razmjerama epidemije”, rekla je Hausigova.

Italija je takođe zabilježila više od 750 slučajeva virusa Zapadnog Nila ove godine, sa 70 smrtnih ishoda. Virus Zapadnog Nila prenose i tigrasti komarci i komarci culex.
“Ove brojke su samo vrh ledenog brijega”, upozorava naučnica. Oko 80 odsto infekcija virusa Zapadnog Nila prolazi bez simptoma, pa mnogi slučajevi ostaju neotkriveni. Kod onih sa simptomima može se razviti blaga bolest slična gripu, a u rijetkim slučajevima teška neurološka oboljenja poput encefalitisa i meningitisa.

Stariji ljudi i oni sa hroničnim bolestima su u oba slučaja u najvećem riziku.

Toplota kao pokretač

Početkom novembra, dva žarišta čikungunje i dalje su bila aktivna u Italiji, a osamnaest u Francuskoj, najviše u Antibu.
“Sezona komaraca u Evropi traje duže. U mnogim regionima infekcije su počele krajem maja i nastavile se duboko u oktobru van uobičajenog letnjeg vrhunca”, dodala je Hausigova.
Toplije jesenje temperature, podstaknute klimatskim promijenama, održavaju komarce aktivnim u drugom djelu godine, dok blaže zime omogućavaju opstanak jaja.
Na temperaturama između 25 i 30 °C, komarci se razvijaju iz larve u odraslog insekta za samo nedelju dana.
Brže razmnožavanje stvara veće populacije sposobne da šire bolesti.
Rastuće temperature takođe ubrzavaju prenos virusa.
“Virus prirodno nije u komarcima, on dospjeva u njihov organizam kada ugrizu zaraženu osobu, razmnožava se u njima i tek tada mogu da ga prenesu drugima”, objasnila je i dodala: “Na višim temperaturama virus se brže razmnožava, što znači da komarci sve ranije zarazni ranije”.

Optimalan temperaturni opseg za prenos virusa – otprilike 24 do 26 °C – sada se poklapa sa prosječnim ljetnjim temperaturama u velikom djelu južne i centralne Evrope.

Borba protiv komaraca

Ali, samo globalno zagrijavanje ne objašnjava ovogodišnju epidemiju.
Trenutni talas povezan je i sa velikom epidemijom čikungunje na Pacifiku, koja je početkom godine dovela do porasta uveženih slučajeva.
Prvi slučaj u Antibu se zarazop tokom putovanja na Madagaskar i procjenjuje se da je inficirao oko 30 ljudi po povratku. Zdravstvene vlasti su od tada sprovele devet širokih akcija zaprašivanja u različitim djelovima grada, kao i manje kampanje usmjerene na privatne vile i javna groblja.

“Koristimo ova zaprašivanja samo kao posljednju opciju zbog njihovog uticaja na životnu sredinu”, rekao je Duple.
“Prskanje uništava komarce, ali ubija i sve druge insekte”, napomenuo je.

Jedini insekticid odobren za hitnu upotrebu, deltametrin, toksičan je i za divlje životinje i za ljude.

Važno je i ponašanje građana

Prekomjerna upotreba insekticida izazvala je i zabrinutost zbog stvaranja otpornosti kod komaraca, pa lokalne vlasti širom Francuske pribjegavaju alternativnim metodama: uklanjaju mjesta pogodna za razmnožavanje, djele tablete larvicida i ispituju programe sterilnih insekata, u kojima se puštaju laboratorijski uzgojeni, neplodni mužjaci kako bi se smanjila populacija.
Ipak, Duple kaže da prevencija u velikoj mjeri zavisi od ponašanja građana.
“Naši timovi idu od vrata do vrata i govore ljudima da isprazne saksije, očiste oluke, koriste repelente i u večernjim satima nose dugu odjeću. Promjena navika se ne dešava preko noći, ali je najbolji način da se izborimo sa ovim problemom”, napomenuo je.
Kako temperature počnu da padaju, zdravstvene vlasti se nadaju da će se sezona komaraca smiriti. Pripreme za sljedeće ljeto su već počele.
“Planiramo prilagođavanje grada kako bismo smanjili razmnožavanje komaraca u samom korijenu”, rekao je Duple navodeći izmjene u gradskim parkovima i baštama radi smanjenja ustajale vode.
“Sa klimatskim promjenama, znamo da ovaj problem ostaje sa nama i moramo da budemo spremni”, istakao je.