Obdukcija poslije 150 miliona godina otkrila uzrok smrti: Zna se kako su stradali mladi pterosauri

08.09.2025. | 17:36

Uzrok smrti dva mladunčeta pterosaura utvrđen je nakon obdukcije urađene 150 miliona godina nakon smrti.

Analizu su sproveli paleontolozi sa Univerziteta u Lesteru, a svoja otkrića su detaljno opisali u studiji u časopisu “Current Biology”.

Nalazi paleontologa pokazali su da su leteći gmizavci tragično stradali u jakim olujama, koje su stvorile idealne uslove za očuvanje i njih i stotina drugih sličnih fosila, saopštio je Univerzitet u Lesteru.

Mezozoik ili doba gmizavaca često se zamišlja kao vrijeme divova. Ogromni dinosaurusi, monstruozni morski gmizavci i pterosauri ogromnih krila dominiraju muzejskim halama i sviješću javnosti.

Ali ova poznata slika je iskrivljena – kao što su današnji ekosistemi uglavnom prepuni malih životinja, tako je bilo i u drevnim.

“U čemu je onda razlika? Fosilizacija obično favorizuje najveće i najrobusnije organizme. Mala, krhka stvorenja rijetko dospijevaju u paleontološki zapis”, navodi se u saopštenju.

Međutim, u rijetkim prilikama, priroda se zavjeri da sačuva nježne i sićušne stanovnike ovih izgubljenih svijetova.

Jedan od najpoznatijih primjera su fosili očuvani u 150 miliona godina starom solnhofenskom krečnjaku južne Njemačke, gdje ima i mnogo primjeraka pterosaura.

Ipak, tu leži misterija: dok je u Solnhofenu pronađeno na stotine fosila pterosaura, skoro svi su veoma mali, veoma mladi primjerci, savršeno očuvani.

Nasuprot tome, veći, odrasli pterosauri se rijetko pronalaze, a kada se pronađu, predstavljeni su samo fragmentima.

“Pterosauri su imali nevjerovatno lagane skelete. Šuplje kosti tankih zidova su idealne za letenje, ali užasne za fosilizaciju. Šanse da se jedan sačuva su već male, a pronalaženje fosila koji vam govori kako je životinja uginula je još rjeđe”, rekao je Rab Smit, glavni autor studije i istraživač Centra za paleobiologiju i evoluciju biosfere Univerziteta u Lesteru.

Otkriće dva mladunca pterosaura sa slomljenim krilima pomoglo je u rješavanju ove misterije. Ovi sićušni fosili, iako se lako mogu previdjeti, moćan su dokaz o drevnim tropskim olujama i načinu na koji su oblikovale fosilni zapis.

Ironično nazvani Srećko i Srećko II od strane istraživača, dva primjerka pripadaju rodu Pterodactylus, prvom pterosauru koji je ikada naučno imenovan.

Sa rasponom krila manjim od 20 centimetara, ovi tek izlegli mladunci su među najmanjim poznatim pterosaurima.

Njihovi skeleti su potpuni, zglobno povezani i praktično nepromijenjeni od trenutka smrti. Osim jednog detalja. Oba pokazuju istu neobičnu povredu: čist, kos prelom ramene kosti (humerusa).

Srećkovo lijevo krilo i desno krilo Srećka II slomljena su na način koji ukazuje na snažnu silu uvrtanja, vjerovatno kao posljedica snažnih naleta vjetra, a ne sudara sa tvrdom površinom, prenosi Telegraf.

Katastrofalno povrijeđeni, pterosauri su pali na površinu lagune, utapajući se u talasima koje je nosila oluja i brzo tonući na morsko dno, gdje su ih brzo zatrpali veoma fini krečnjački muljevi koje su podigle smrtonosne oluje.

Ovo brzo zatrpavanje omogućilo je izvanredno očuvanje viđeno na njihovim fosilima.

“Vijekovima su naučnici vjerovali da su ekosistemima solnhofenske lagune dominirali mali pterosauri. Ali sada znamo da je taj pogled duboko pristrasan. Mnogi od ovih pterosaura uopšte nisu bili autohtoni stanovnici lagune. Većina su neiskusni mladunci koji su vjerovatno živjeli na obližnjim ostrvima i koji su, nažalost, bili zahvaćeni snažnim olujama”, dodao je Smit.