Kina gradi prvu svemirsku AI supermrežu: Sazvežđe satelita obradiće podatke direktno u orbiti

09.07.2025. | 20:09

Lansiran je prvi klaster od 12 satelita koji će činiti osnovu buduće mreže od 2.800 letjelica, prvi svjetski pokušaj da se obrada podataka vrši u vakuumu svemira pomoću vještačke inteligencije i prirodnog hlađenja.

Time se zaobilaze centri na Zemlji i gubitak informacija u prenosu, prenosi Live science.

U trenutku kada energetski intenzivni AI sistemi postaju ključni za budućnost nauke, tehnologije i odbrane, Kina pravi radikalan iskorak – pomjera granicu obrade podataka izvan Zemlje.

Sa lansiranjem 12 satelita sa kosmodroma Điućuan, Kina je započela izgradnju Three-Body Computing Constellation, svemirske mreže koja će brojati 2.800 AI satelita i koja će, po prvi put u istoriji, vršiti obradu sirovih podataka direktno u orbiti, bez oslanjanja na ograničeni kapacitet zemaljskih stanica, prenosi Telegraf.rs.

Sateliti koriste koncept tzv. “edge computing“-a, u kome se podaci ne šalju na Zemlju na analizu, već se odmah procesuiraju na samom mjestu nastanka. Svaka jedinica opremljena je AI modelom sa osam milijardi parametara i sposobnošću obrade od 744 tera operacija u sekundi (TOPS), dok zajednički kapacitet cijelog lansiranog klastera prelazi pet peta operacija u sekundi. Za poređenje, najnoviji AI laptopovi iz Microsoftove Copilot+ serije dostižu do 40 TOPS — više od sto puta manje po jedinici.

U hladnoći svemira, sateliti prirodno odbacuju toplotu, bez potrebe za konvencionalnim sistemima hlađenja, a napajaju se isključivo solarnom energijom, što značajno umanjuje ekološki otisak u poređenju sa tradicionalnim data-centrima. Pored laserske međusobne komunikacije, jedan od satelita nosi i polarizacioni detektor X-zraka, namijenjen proučavanju izuzetno energetskih kosmičkih pojava poput gama-zračenja.

Naziv konstelacije inspirisan je “problemom tri tijela“, jednim od klasičnih nelinearnih problema iz mehanike, ali i istoimenom trilogijom kineskog pisca Ljoa Cišina, koja je popularizovala ideju svemira kao arene haosa i kompleksnosti. Upravo taj kontekst — nepredvidivost, višestruke sile i međunarodna međuigra — oslikava i ambiciju projekta.

Direktor laboratorije Zhejiang Lab Vang Đien izjavio je da je svemir ponovo postao granica na kojoj se odlučuje tehnološka budućnost.

“Vrijeme je da razmislimo šta AI može da uradi u orbiti, a ne samo u vašem telefonu ili laptopuu”, kazao je Đien.

Naglasio je i da će infrastruktura biti otvorena za međunarodnu saradnju, kako bi i druge zemlje mogle koristiti svemirske superračunare za sopstvene naučne ciljeve.

Dok su SAD i Evropa do sada testirale pojedinačne AI module u svemiru, Kina je prva koja pokreće operativni sistem na ovoj skali. Paralelno, bivši izvršni direktor Gugla, Erik Šmit, ulaže u slične planove — kupivši udio u Relativity Space, i zagovarajući svemirske data-centre koji bi mogli ublažiti energetsku krizu izazvanu sve većom potrošnjom AI centara na Zemlji. Šmit upozorava da će do 2030. godine industriji biti potrebno dodatnih 67 gigavata struje.

U budućnosti, ovakve orbitalne konstelacije mogle bi postati srž globalne infrastrukture vještačke inteligencije, ali i nova tačka saradnje – ili takmičenja – među svjetskim tehnološkim silama.