Zašto izgledaju kao klovnovi? Tajne najelitnije vatikanske jedinice

30.04.2025. | 07:17

Dok su oči svjetske javnosti uprte u Vatikan gdje za nekoliko dana (7. maj) počinje konklava na kojoj bi trebalo da bude izabran novi poglavar Katoličke crkve, nakon smrti pape Franje, sve češće se u kadru fotoreportera i snimatelja mogu primjetiti muškarci obučeni u prugaste plavo-žute uniforme sa neobičnim kapama na glavama.

Iako možda nekima izgledaju poput klovnova, radi se o pripadnicima najmalobrojnije i jedne od najstarijih vojski na svijetu – Švajcarskoj gardi.

U pitanju je najamnička vojska koja je od srednjeg vijeka služila u vojskama mnogih evropskih zemalja, a njene najpoznatije jedinice bile su one u službi francuskog kralja (Švajcarska garda je posljednja ostala da brani Luja XVI tokom Francuske revolucije) i, naravno, pape.

Švajcarska garda je postala zvanična vojska Vatikana 22. januara 1506. godine, kada je prvih 150 gardista stiglo u Rim. Papa Julije Drugi tražio je, na osnovu sporazuma sa kantonima Cirih i Lucern, da se pošalje 200 vojnika Švajcarske garde da brane Papsku državu.

Stroga selekcija pripadnika

Švajcarska garda je jedini podsjetnik na švajcarsku najamničku tradiciju, jer švajcarski ustav danas zabranjuje regrutovanje njenih državljana u strane vojne jedinice. Ima 135 članova (do 2018. bilo ih je 110): 99 gardista, 31 podoficir, tri oficira, jedan sveštenik i jedan komandant (pukovnik). Stražari su podijeljeni u tri voda prema maternjem jeziku – prvi vod govori njemački, drugi francuski, a treći različite jezike.

Regruti moraju da budu stari između 19 i 30 godina, visoki preko 174 centimetra, katolici, uzornog ponašanja, neoženjeni i da imaju završenu vojnu školu u Švajcarskoj. Naravno, moraju imati i švajcarsko državljanstvo i najmanje srednju školu. Oni se obavezuju da će služiti papi najmanje dvije godine.

Ceremonija polaganja zakletve

Ceremonija polaganja zakletve održava se 6. maja svake godine. Datum je izabran u znak sjećanja na krvavi maj 1527. kada je većina gardista poginula tokom Velikog pljačkanja Rima braneći papu Klimenta VII.

Helebarde, automatsko oružje i elektrošokeri

Glavni zadatak papske švajcarske garde je da obezbijedi papu i njegove rezidencije. Stražari čuvaju i ulaze u Vatikan, prate papu na putovanjima i obavljaju druge službene i ceremonijalne dužnosti. Iako i dalje nose tradicionalno oružje, helebarde (koplje koje ispod metalnog vrha ima sjekiru s jedne, a naoštreni kukasti dio s druge strane) i mačeve, sada su oni više dio tradicionalne uniforme, dok su gardisti naoružani modernim oružjem – pištoljima P220 i Sturmgewehr 550, automatskim puškama i elektrošokerima.

Uniforme papske švajcarske garde su upečatljive i veoma šarene, sa perjem na šljemovima, kitnjastim oklopima za komandante i plavo-žutim prugastim uniformama sa puf rukavima i crvenim detaljima i manžetnama. Garda sigurno nije stigla u Vatikan ovako obučena 1506. godine, a ove svečane uniforme uvedene su tek 1914.

Dizajnirao ih je komandant Žil Repon, vjerovatno inspirisan Rafaelom i bojama porodice Medići. Naravno, tu je i svakodnevna, radna uniforma, dok su gardisti odgovorni za direktnu zaštitu pape uvijek u civilu. Još jedna zanimljivost prati najmanju vojsku na svijetu – naime, zastava Švajcarske garde nije uvijek ista jer mora da prikazuje grb aktuelnog pape i aktuelnog komandanta.