Veliki skandal u Maleziji: Državnim novcem kupovali jahte, slike i finansirali holivudske filmove
28.07.2020. | 12:32Malezijski korupcijski skandal dosegao je nevjerovatne razmjere.
Agencija AFP prenosi da su iz investicijskog fonda “1MDB” najviši zvaničnici navodno „zaplijenili“ milijarde dolara i trošili po cijelom svijetu. Između ostalog, kupovali su jahte za 250 miliona dolara, slike Vinsenta Van Goga, ali i finansirali holivudske „blockbustere“.
Nadžib Razak, tadašnji premijer Malezije, bio je ključna osoba u pljački fonda “1Malaysia Development Berhad” (1MDB). Razak je danas proglašen krivim na prvom suđenju povezanom za pljačku ovog fonda.
Raskrinkavanje afere
“1MDB“ je državni investicijski fond koji je Razak pokrenuo 2009. godine, nedugo nakon što je postao premijer. Imovina fonda obuhvatala je elektrane i drugu energetsku imovinu u Maleziji i na Bliskom istoku, kao i nekretnine u Kuala Lumpuru. Razak je pomno nadgledao fond.
„Zviždači“, koji su pridonijeli raskrinkavanju afere, kažu da je Lou Taek Jo, malezijski finansijer blizak Razaku, ali bez zvanične pozicije, pomogao u uspostavljanju fonda i donosio ključne odluke.
Strahovi su eskalirali 2014. kada je „1MDB“ kliznuo u dug od čak 11 milijardi dolara. Skandal je izašao na vidjelo preko portala Sarawak Report, dok je The Wall Street Journal 2015. objavio dokumente u kojima se vidi da je Razak primio najmanje 681 milion dolara na svoje lične bankovne račune.
Američko ministarstvo pravosuđa pokrenulo je vlastitu istragu nakon tvrdnji da je ukradeni malezijski državni novac „opran“ kroz američki finansijski sistem te je pokrenulo tužbe, tražeći blizu 1,8 milijardi dolara imovine koja je navodno kupljena ovim novcem. Tvrdi se da su visoki dužnosnici u fondu i njihovi saradnici ukrali više od 4,5 milijardi dolara iz „1MDB“ između 2009. i 2015. godine.
Desetine miliona dolara je 2012. godine Razarov pastorak Riza Aziz, filmski producent, iskoristio za finansiranje holivudskog filma “The Wolf of Wall Street” sa čuvenim glumcem Leonardom Di Kaprijom u glavnoj ulozi.
Stotine miliona takođe su koristili, uglavnom Riza i Lou, za kupovinu luksuznih nekretnina na Beverli Hilsu, Njujorku, Londonu… Slika Kloda Monea kupljena je za 35 miliona dolara, Van Goga za 5,5 miliona.
Tu je i 35 miliona dolara za kupovinu aviona. Udio u vrijednosti od 100 miliona dolara u kompaniji „EMI Music“ i jahta od 250 miliona dolara takođe se nalaze na ovoj „šoping listi“.
Represivni zakoni
Razak je očajnički pokušavao obuzdati skandal, obrušavajući se na kritičare i uvodeći represivne zakone, no optužbe su poljuljale popularnost njegove vladajuće koalicije i pridonijele šokantnom porazu na izborima 2018. Nova vlada na čelu sa Mahatirom Mohamadom preuzela je dužnost na talasu gnjeva javnosti i ponovno otvorila istrage.
Razaka su pogodile desetine optužbi. Prvo suđenje zbog skandala konačno je počelo u aprilu prošle godine. No, ovog februara se reformistički savez raspao, a nova koalicija, koja je obuhvaćala i Nadžibovu poharanu stranku, preuzela je vlast.
Bilo je bojazni da bi to moglo utjecati na suđenje, posebno nakon što su u maju neočekivano odbijene optužbe protiv Aziza, povezane sa „1MDB“.
Ti su se strahovi pokazali neutemeljenim nakon što je Razak danas proglašen krivim za svih sedam tačaka optužnice u prvom suđenju vezanom za „1MDB“. Razak se suočava sa mogućom kaznom višedecenijskog boravka iza rešetaka.
Slučaj je bio fokusiran na navode da je 9,9 miliona dolara bilo prebačeno na bankovne račune 67-godišnjeg političara. Njegovi advokati su tvrdili da Razak nema saznanja o transferima novca te da iza prevare stoji spomenuti biznismen Lou.
No, takve je navode sudija Mohamad Nazlan Gazali odbacio, kao i argumente da se novac na računu odnosi na isplate honorara bivšem premijeru iz Saudijske Arabije.
To ipak nije najznačajnije od suđenje s kojim se suočava Razak. Drugo je počelo u avgustu prošle godine, a Razak je optužen za nezakonito pribavljanje 535 miliona dolara iz spomenutog fonda.
