Evropa se priprema za vatreni talas: Stotine vatrogasaca i aviona već raspoređeno

02.06.2025. | 21:19

Evropska komisija je saopštila da će ovog ljeta na lokacijama s visokim rizikom od požara širom EU biti unaprijed raspoređeno na stotine vatrogasaca iz cijele Evrope i više od 20 vazdušnih letjelica za gašenje požara.

Gotovo 650 vatrogasaca iz 14 evropskih zemalja biće poslato u julu i avgustu u ključne rizične oblasti u Francuskoj, Grčkoj, Portugalu i Španiji, što je najveći broj otkako je 2022. pokrenuto preventivno raspoređivanje vatrogasaca u EU. Grčka će primiti polovinu tih vatrogasaca, u timovima iz Austrije, Bugarske, Češke, Francuske, Moldavije i Rumunije.

Pored toga, 22 aviona za gašenje požara i četiri helikoptera biće stacionirani u 10 država članica. Francuska i Grčka dobiće najveći broj letjelica iz EU flote, svaka po četiri srednja amfibijska aviona, dok će Francuska dobiti i jedan helikopter.

Ostale zemlje koje će primiti pomoć uključuju Hrvatsku, Kipar, Češku, Italiju, Portugal, Slovačku, Španiju i Švedsku.

Komesarka EU za jednakost, pripremljenost i upravljanje krizama Hadža Lahbib izjavila je da je “podrška EU konkretna i da pravi razliku na terenu”.

“Ekstremne vrućine i šumski požari u Evropi, nažalost, postali su nova normalnost. Drago mi je što EU danas nudi više od puke brige i saosjećanja”, dodala je.

Poseban tim za podršku

Dodatnih 19 timova za gašenje požara sa zemlje (svaki sa po oko 30 vatrogasaca), kao i jedan savjetodavni i procjeniteljski tim takođe su spremni za angažovanje, dok će u okviru Evropskog koordinacionog centra za hitne intervencije (ERCC) biti formiran poseban tim za podršku u slučaju požara koji će pratiti rizike i analizirati naučne podatke.

Taj tim će okupiti 30 stručnjaka iz zemalja članica EU i drugih država uključenih u Mehanizam civilne zaštite EU, stručnjake iz Evropskog naučnog partnerstva za prirodne nepogode (ARISTOTLE) i osoblje ERCC centra.

Grčka, koju ljetni požari posebno pogađaju, već je najavila da će ove godine angažovati rekordan broj vatrogasaca, uključujući elitne jedinice u područjima visokog rizika, i gotovo udvostručiti broj dronova za praćenje.

Izgorjelo 166.000 hektara

Od početka godine, izgorelo je više od 166.000 hektara u EU, što je gotovo tri puta više od prosjeka za isti period između 2003. i 2024. godine, prema podacima Evropskog informacionog sistema za šumske požare (EFFIS).

Najviše je stradala Rumunija, gdje je više od 120.000 hektara pretvoreno u pepeo. Vlasti su dio požara pripisale ljudskom faktoru, uključujući namjerno paljenje radi čišćenja poljoprivrednog zemljišta.

Francuska i Španija su sljedeće po obimu požara, ali su imale različita iskustva – u Francuskoj je do 20. maja izgorjelo gotovo 19.000 hektara, što je 2,75 puta više od dvodecenijskog prosjeka, dok je u Španiji brojka ispod prosjeka (8.195 hektara naspram 13.059).

Prošle godine ukupna izgorjela površina dostigla je 383.317 hektara, iznad prosjeka posljednjih 20 godina. Najrazornije godine bile su 2017. i 2022, kada je izgorjelo skoro milion, odnosno nešto ispod 800.000 hektara.

Klima i demografske promjene

Širenje požara u Evropi sve više se pripisuje klimatskim promjenama koje dovode do viših temperatura, produženih suša i nepredvidivih vremenskih obrazaca, ali i demografskim promjenama – napuštanje ruralnih oblasti u korist gradova znači da se zemlja više ne obrađuje i održava kao ranije.

Sezona požara sada počinje već početkom maja i traje do kraja oktobra, dok se sve više zemalja u istočnoj i sjevernoj Evropi suočava s ovakvim rizicima.

Prema Evropskom i Globalnom opservatorijumu za sušu, u regionima Baltičkog mora, sjevernoj Francuskoj, Beneluksu, više oblasti u Nemačkoj, Poljskoj, Češkoj, Slovačkoj, zapadnoj Rumuniji, Bugarskoj i dijelovima Grčke na snazi su upozorenja zbog suše.

Veći deo Španije, Italije i južne Francuske trenutno nema sušu ili se oporavlja od nje.