U Centru za istraživanje holokausta direktni: Pozdrav “za dom spremni” je simbol ustaškog režima
10.11.2025. | 17:46Pozdrav “Za dom spremni” je, prema naučnim saznanjima, uveo ustaški pokret i to je bio pozdrav Nezavisne Države Hrvatske /NDH/, odgovorne za genocide nad Srbima, Jevrejima i Romima, saopšteno je iz Centra za istraživanje Holokausta i genocida u jugoistočnoj Evropi Univerziteta u Rijeci.
“Prema dostupnim istorijskim izvorima i naučnom konsenzusu hrvatskih i međunarodnih istoričara, pozdrav `Za dom spremni` postao je službeni pozdrav NDH odmah po njenom osnivanju 1941. godine”, navodi se u saopštenju povodom javnih i pravnih rasprava o upotrebi tog pozdrava.
Arhivska građa iz tog perioda pokazuje da se koristio u vojnim naredbama, administrativnim dokumentima i propagandi, gdje je služio kao službeni pozdrav oblikovan po uzoru na fašističke i nacističke pozdrave sila Osovine.
Postoje, kako se navodi, i dokazi da je ustaški pokret taj pozdrav počeo koristiti već početkom 1930-ih godina kao dio svog simboličkog rječnika.
“Pod vodstvom Ante Pavelića, pozdrav je formalizovan i popularizovan kao sastavni dio identiteta režima NDH”, dodaju iz Centra.
Iz Centra upozoravaju da tvrdnje iz nekih medijskih istupa i neakademskih publikacija, koje sugerišu da se pozdrav možda pojavio krajem 19. ili početkom 20. vijeka, nisu potkrijepljene provjerenim arhivskim izvorima i u suprotnosti su sa širim istorijskim istraživanjima.
U saopštenju se ističe da do danas nije iznesen nijedan vjerodostojan dokaz koji bi promijenio naučni konsenzus o porijeklu pozdrava iz perioda fašizma.
Cjelovita formulacija, ističu, potiče isključivo iz ideološkog i državno-institucionalnog okvira ustaškog režima.
U saopštenju se zaključuje da se pozdrav “Za dom spremni” mora razumjeti kao eksplicitno ideološki simbol ustaškog režima NDH – države odgovorne za genocid nad Jevrejima, Srbima i Romima, kao i za masovne zločine nad antifašistima, nepodobnim Hrvatima i drugim grupama tokom Drugog svjetskog rata.
“Čak i kad bi se pronašle reference na pozdrav koje su prethodile pojavi ustaša, njegova sistemska upotreba od ustaškog režima neizbrisivo ga je povezala s hrvatskim fašizmom, bilo u punom ili skraćenom obliku. Kasnije upotrebe tog ustaškog pozdrava nisu mogle, niti mogu, ukloniti tu povezanost”, dodaju iz Centra.
Iz Centra navode da naprotiv, one neizbježno prizivaju zločinačko nasljeđe ustaškog pokreta, bez obzira na namjeru onoga ko pozdrav koristi.
“NJegova savremena javna upotreba stoga neizbježno normalizuje simbole ustaškog genocidnog sistema i stoji u direktnoj suprotnosti s ustavnim i moralnim temeljima Hrvatske”, zaključuje se u saopštenju.
