Dijalog na raskrsnici: Kuda vode pregovori Beograda i Prištine?
05.06.2025. | 20:34Nova runda dijaloga Beograda i Prištine donosi stare prepreke.
Pod nadzorom novog izaslanika EU Petera Sorensena, direktor Kancelarije za Kosovo i Metohiju Petar Petković ukazuje na “50 eskalatornih poteza” Prištine, uključujući zabranu dinara i zatvaranje srpskih institucija, dok glavni prištinski pregovarač Besnik Bislimi insistira na široj primjeni Ohridskog sporazuma.
Ova runda dijaloga, koja je započeta u utorak u Briselu, nadilazi tehničke razgovore, stavljajući na probu sposobnost EU da rješavanjem sukoba Beograda i Prištine prevaziđe političku nestabilnost u Prištini i eskalirajuće nesuglasice oko zajednice srpskih opština.
Dok Srbija ZSO vidi kao temelj za zaštitu Srba na Kosovu i Metohiji, Priština odbacuje kompromise, insistirajući na uzajamnosti.
Karijerni diplomata Zoran Milivojević izjavio je za Euronews Srbija da u aktuelnim okolnostima nema mogućnosti za napredak i da do njega neće doći bez promjene tih uslova, bez obzira na želju i volju Sorensena, pri čemu je istakao dva ključna razloga.
“Prvi je formalno-politički, a to je činjenica da vi ne znate sa kim razgovarate u Prištini jer tamo nema ni legalne ni legitimne vlasti”, kaže on i dodaje da postoji tehnička vlada koja nije u poziciji da odlučuje, kao i da nastupa u punom kapacitetu.
Milivojević kao drugi razlog ističe to što Priština ne mijenja stavove i politiku koju je sprovodila tokom prethodnih godina i koju namjerava da nastavi do kraja.
“To je politika koja ne podrazumeva politički dijalog, ispunjenje obaveza iz prethodnog perioda, konstruktivnost i traženje političkog rešenja na bazi kompromisa ili na bazi neke normalizacije”, kaže Milivojević.
Prema njegovim riječima, ta politika se zasniva na “vrhunskom nacionalizmu” i na nastojanju da se promijeni faktičko stanje koja za cilj ima uspostavljanje kontrole na sjevera Kosova i Metohije.
Sličan stav prema procesu dijeli i izvršni direktor “Pupin Inicijative” Vuk Velebit, koji je naveo više razloga zbog kojih proces ne može biti deblokiran.
“Mislim da za to postoji nekoliko razloga, uključujući nepostojanje vlade u Prištini, političku nestabilnost u Srbiji, ali i događaje poslednjih nedelja na severu KiM, poput gašenja srpskih institucija, upada u škole i kulturne ustanove, kao i nasilja prištinske policije nad srpskim maturantima”, kaže Velebit.
Predsjednik skupštinskog Odbora za odbranu i unutrašnje poslove, Milovan Drecun, ocijenio je da na političkoj sceni u Prištini vlada duboka kriza.
“Ne može da se izabere ni predsednik parlamenta. Imate politički vakuum u kojem je osporen legitimitet Kurtija i Samoopredeljenja. Čak je i UNMIK upozorio da se ne kontaktira sa Kurtijem i njegovim saradnicima”, rekao je Drecun.
U tom kontekstu, Drecun dovodi u pitanje i smisao daljeg dijaloga u trenutnom formatu.
“Ko nam garantuje da bi bilo koji dogovor koji bi sada bio postignut zaista bio i realizovan”, ukazuje Drecun.
Kao ključno pitanje u dijalogu, Drecun ističe formiranje zajednice srpskih opština, o čemu, prema njegovim riječima, Priština i dalje odbija da razgovara.
