Sudski postupci u BiH traju predugo: Četiri godine potrebno da riješe jedan slučaj korupcije

15.11.2021. | 09:40

Put do epiloga u predmetima visoke korupcije u BiH traje gotovo četiri godine, pokazala je analiza sprovedena na zajedničkom nivou vlasti.

Riječ je o istraživanju “Prosječno vrijeme potrebno za rješavanje predmeta u sudovima” koje je sproveo i objelodanio jedan sektor Zajedničke službe u Parlamentu BiH za potrebe poslanika i delegata. U tom radu su sumirani podaci iz institucija BiH i EU o tome koliko je prosječno potrebno vremena da zaprimljeni predmeti dobiju epilog u prvostepenim postupcima u BiH, ali i u određenim postupcima u Hrvatskoj, Crnoj Gori i Srbiji.

Iz relevantnih izvještaja se vidi da sudski postupci u BiH traju predugo i da su sudovi utvrdili kršenja prava na suđenje u razumnom roku koje je zagarantovano Ustavom BiH i Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Iz priloženih podataka proizlazi da je u domaćim sudovima još neriješeno oko 2,2 miliona predmeta, od čega je 1,9 miliona onih koji se odnose na neplaćene račune za komunalne usluge. Na to duže vrijeme upozoravaju domaći i strani stručnjaci koji drže pod lupom sektor pravosuđa, a svima je zajedničko interesovanje za predmete koji stoje pod oznakom visoka korupcija.

“U predmetima visoke korupcije koji su okončani pravosnažnom presudom dužina trajanja postupaka je 1.351 dan, što je 4,5 puta duže od optimalnog roka od 298 dana koji je odredio Visoki sudski i tužilački savjet (VSTS) BiH za završetak prvostepenog i žalbenog postupka”, piše u dokumentu koji je objavljen na zvaničnoj internet stranici Parlamenta BiH, gdje se dodaje i da u slučajevima korupcije, okarakterisanim kao srednji nivo, do pravosnažne presude prođe u prosjeku 939 dana. Radom sudova u BiH bavila se i Evropska komisija. U izvještaju o BiH za 2020. godinu, čiji su dijelovi sastavni dio nove parlamentarne analize, ističe se da postupci i dalje traju predugo u BiH, uz ocjenu da je potrebno ojačati rukovodeći nadzor od strane predsjednika sudova i glavnih tužilaca.

Dio analize baziran je i na predmete ratnih zločina. Opšta ocjena koja je data ide u pravcu da se postepeno smanjuje broj tih predmeta, ali i da je i dalje procesuiranje, posebno najsloženijih, u ozbiljnom zaostatku prema podacima koje su dobili za 2020. Prema objelodanjenim podacima, od 214 neriješenih predmeta, 89 postupaka i dalje je na čekanju u domaćim sudovima zbog nedostupnosti optuženih lica, mahom jer posjeduju državljanstva i zemalja u susjedstvu.

Slične analize efikasnosti pravosuđa radili su ranije i u OEBS-u. Iz te međunarodne organizacije nedavno su potvrdili da nastavljaju rad sa sudijama i tužiocima iz sudova i tužilaštava u Republici Srpskoj, FBiH i Brčko distriktu na poboljšanju efikasnosti suđenja i smanjenju dužine trajanja postupaka. Dodaju da su i njihova praćenja suđenja pokazala da je dužina trajanja postupaka još veliki problem u radu pravosuđa u BiH, a to posebno zabrinjava jer je efikasno pravosuđe jedan od preduslova za obezbjeđenje vladavine prava, jednakosti građana pred zakonom i prava na pravično suđenje.

Istraživanje parlamentarnog sektora je pokazalo i da je pandemija virusa korona pomrsila određene konce i u pravosuđu jer je u 2020. godini ukupan broj slučajeva koji čekaju epilog povećan za 5,2 odsto u odnosu na raniji period.

Pozicija

Analiza pokazuje da je BiH postigla određeni napredak u stepenu i brzini rješavanja građanskih i privrednih prvostepenih predmeta. U rješavanju upravnih predmeta je, sa prosjekom od 393 dana, među državama koje imaju zastarjele predmete, ali uspijevaju postići prihvatljivo vrijeme. Hrvatska i Slovenija su napredovale te dostigle prosječno vrijeme od 197 dana, dok je taj rok u Sjevernoj Makedoniji 281, a u Srbiji 745 dana.