Političari se radije svađaju: Pompezno najavljivana saradnja između stranaka iz RS i FBiH raspala se kao mjehur

22.04.2025. | 07:16

Grandiozni projekti, investicije vrijedne milijarde i radna mjesta u oba entiteta najavljivani su tokom prvih nekoliko mjeseci nakon uspostavljanja koalicije između vladajućih stranaka u Republici Srpskoj i Federaciji.

Na primjer, prije tačno godinu dana Nermin Nikšić, predsjednik Vlade FBiH i predsjednik SDP-a, najavio je dogovor s Radovanom Viškovićem, predsjednikom Vlade RS, o projektu izgradnje hidrocentrala na Drini vrijednom milijarde, a investitori bi bile elektroprivrede oba entiteta. On je u emisiji na portalu Klix tada rekao da je u toku finalizacija dogovora po kojem bi 50 odsto vlasništva nad izgrađenim objektima pripalo Srbiji, dok bi drugu polovinu u jednakom obimu podijelile “Elektroprivreda RS” i “Elektroprivreda BiH”.

I u Vladi RS ova informacija je tada potvrđena “Nezavisnim“, preciziravši nam da su u pitanju projekti “Srednja Drina”, a planirane su tri hidrocentrale, i to Rogačica, Srednje Tegare i Mala Dubravica, ukupne instalisane snage 388 megavata i ukupne prosječne godišnje proizvodnje 1.429 gigavat-časova.

Objasnili su nam da je ponuđena ideja o zajedničkom djelovanju RS, FBiH i Srbije u razvoju ovih projekata, a sa ključnim ciljem korištenja energetskog potencijala rijeke Drine, za koji kažu da je decenijama neiskorišten.

“Takav oblik saradnje, ako bi postojala jednaka volja svih strana, može doprinijeti unapređenju odnosa i poboljšanju saradnje”, rekli su nam tada oni.

Na početku državne koalicije Nikšić i Elmedin Konaković, ministar spoljnih poslova BiH i predsjednik NiP-a, najavili su saradnju između entiteta u realizaciji brojnih projekata, uključujući i one koji su zanimali RS, poput aerodroma Trebinje i izgradnje hidroelektrane Buk Bijela.

Sve ove najave pale su u vodu praktično čim su podijeljene fotelje i popunjene stranačke kvote u državnim tijelima i agencijama.

Prvi znak koji je pokazao da nešto ozbiljno škripi je propast usvajanja Plana rasta EU, koji je trebalo da BiH dodijeli milijardu evra grantova za projekte koji bi doveli do približavanja BiH zajedničkom tržištu EU.

Plan ni do danas nije usvojen zbog domaćih blokada, a EU pokušava da BiH spasi da ostane bez ovih sredstava kroz njeno indirektno uključivanje u plan.

Na primjer, EU je prije nekoliko dana najavila novi projekt u okviru Plana rasta za zapadni Balkan u koji su uključili i BiH, iako još nije predala svoje reforme da bi formalno mogla povlačiti sredstva.

U ponudi EU riječ je o pomoći preduzećima u zemljama zapadnog Balkana da provedu projekte koji će im pomoći da se približe zajedničkom tržištu EU. Kako je navedeno u uslovima za najnoviji program, prioritetna područja odnose se na zelenu tranziciju, integraciju u evropske industrijske lance snabdijevanja, kritične sirovine, održiv transport, digitalnu tranziciju, održiv turizam, razvoj ljudskog kapitala i razvojno finansiranje.

“Da bi bili kvalifikovani, investicioni projekti moraju dostići minimalni prag od deset miliona evra, sa minimalnim potrebnim učešćem kapitala, odnosno vlastitih resursa od 15 odsto ukupne vrijednosti investicionog projekta. Dodatne informacije o svrsi poziva, kriterijumima podobnosti i ocjenjivanja i drugim detaljima o tome kako se prijaviti mogu se pronaći u pozivu za prijavljivanje”, navedeno je u ovom dokumentu.

Koliko BiH gubi zato što se njeni političari radije svađaju nego što sarađuju, pokazuje i najnoviji izvještaj Evropske komisije o BiH, koji je objavljen krajem prošle godine.

“Poslovno okruženje trpi zbog fragmentiranog unutrašnjeg tržišta i slabe vladavine prava. Politički zastoji, nedostatak saradnje između različitih nivoa vlasti i otpor entiteta i kantona i dalje odlažu neophodne strukturne reforme”, naveli su oni.

Posebno upozoravaju na to koliko nedostatak saradnje ugrožava ekonomske prilike u BiH, upozoravajući da je Program ekonomskih reformi 2024-2026 (ERP) ponovo dostavljen sa znatnim zakašnjenjem te da njegov kvalitet pati zbog nedostatka interne konzistentnosti i saradnje između različitih zainteresovanih strana.

“Kontinuirani politički zastoj i neizvjesnost, kao i nedovoljan napor na prioretiziranju najvažnijih projekata, i dalje imaju veliki negativni efekat na investicije, što sprečava zemlju da postigne značajniji rast”, istakli su oni.