Spašavate dunju od bakteriozne plamenjače? Obavezno uklonite sve oboljele dijelove

09.04.2025. | 20:47

Najveće površine pod dunjom u Srbiji nalaze se na teritoriji opštine Kraljevo.

U selu Tavnik proizvodnja ove jabučaste vrste prostire se na oko 300 hektara gdje dominiraju stariji zasadi, sa tendencijom podizanja novih.

Prema izvještaju PSS Kraljevo, u zavisnosti od nadmorske visine dunja se u ovom kraju trenutno nalazi u fenofazi mišjih ušiju do fenofaze zelenih pupoljaka.

Proizvođačima se preporučuje redovan obilazak zasada radi utvrđivanja fenofaze kako bi se blagovremeno obavila hemijska zaštita od patogenih bolesti i štetočina.

Šta je bakteriozna plamenjača?
Ekonomski najznačajnija bolest dunje je bakteriozna plamenjača koju izaziva bakterija Erwinia amylovora. Ovaj patogen pri povoljnim uslovima može izazvati 100 odstonu štetu u zasadima, pa je neophodno primijeniti određene mjere.

“Suzbijanje bakteriozne plamenjače bazira se pre svega na nepesticidnim merama iz razloga što nema dovoljno efikasnih baktericida”, ističe savetodavac za zaštitu bilja Vladimir Kostić iz PSS Kraljevo.

Kako dodaje, najznačajnija je mehanička mjera uklanjanja oboljelih dijelova biljke, koja se obavlja kako u toku vegetacije, tako i u periodu mirovanja.

Održava se u rak ranama

Ova bakterija se u periodu mirovanja održava u rak ranama koje se uočavaju na jednogodišnjim, dvogodišnjim i višegodičnjim granama, pa čak i na deblu.

“Postoje dva osnovna tipa rak rana. To su determinantni koji se odlikuje jasnom granicom između obolelog i zdravog tkiva u vidu pucanja kore i indeterminantni kod koga nema te granice. Broj bakterija je svakako veći kod indeterminatnog tipa”, kaže Kostić za Agroklub.rs.

Aktivne rak rane se mogu prepoznati i početkom proljeća kada se u graničnoj zoni oboljelog i zdravog tkiva uočava pojava bakterijskog eskudata koji se u povoljnim uslovima obilno stvara i sliva niz grane. Kod oba tipa rak rana, uklanjanje grana sa simptomima bolesti je obavezno.

Kako uklanjati oboljele djelove?

“Prilikom rezidbe potrebno je zahvatiti zonu od 30 do 50 centimetara zdravog tkiva ispod vidljivih simptoma na tanjim granama odnosno 50 do 100 na debljim”, preporučuje stručnjak.

Značajno je, kaže, da se prilikom rezidbe obavi dezinfekcija 10%-nim rastvorom natrijum hipohlorita ili 70%-nim rastvorom etil alkohola, a neophodno je iznijeti oboljele grane iz zasada i spaliti ih.

Uklanjaju se i kratke rodne grančice koje se razvijaju na deblu i skeletnim granama kako bi se izbjegla mogućnost infekcije koja bi dovela do širenja bakterije u deblo i skeletne grane što može rezultirati propadanjem čitavog stabla.

Pored grana i grančica, uklanjaju se i zaraženi plodovi, jer je utvrđeno da oni mogu biti izvor inokuluma na početku vegetacije. U slučajevima jakih infekcija potrebno je oboljela stabla iskrčiti, iznijeti iz voćnjaka i spaliti. Potrebno je i obratiti pažnju na eventualno prisustvo oboljelih biljaka gloga, vatrenog trna i dunjarice u blizini zasada i takođe ih ukloniti.

Primjena bakarnih preparata je osnova

“Uklanjanje obolelih biljnih delova značajno je i sa stanovišta nekih fitopatogenih gljiva koje se tokom mirovanja održavaju u obolelim granama. To se prvenstveno misli na rodove Phomopsis sp., Nectria sp., Botryiosphraeria sp”, napominje Kostić.

Značaj primijene bakarnih preparata kako u periodu mirovanja, tako i u vegetaciji predstavlja osnovu u zaštiti dunje od prouzrokovača bolesti, a naročito zbog infekcije bakterioznom plamenjačom. Bakarna sredstva se mogu primijeniti sve do faze cvjetanja, ali i nakon toga, samo u deset puta manjim koncentracijama nego što je to u periodu mirovanja.

“Fenofaza cvetanja dunje je ujedno i najosetljvija faza, a vremenski uslovi koji tenutno vladaju, padavine i visoka relativna vlažnost vazduha mogu stvoriti povoljne uslove za infekciju ekonomski najzačajnijih oboljenja. Stoga se preporučuje blagovremena primena registrovanih preparata kao i pregled zasada”, zaključuje ovaj stručnjak.