Manje novca u kasi BiH: Otanjili prihodi od goriva
30.04.2025. | 17:26BiH je po osnovu akciza i putarina na prodatu naftu i naftne derivate za dva mjeseca ove godine od građana i privrede prikupila 183,58 miliona maraka, što je za 3,42 miliona maraka manje u odnosu na isti period prošle godine.
Prema podacima Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) BiH, tokom januara i februara ove godine od putarina je prikupljeno 102,96 miliona maraka, dok je istovremeno ukupan prihod po osnovu akciza na naftu i naftne derivate iznosio 80,61 milion maraka.
U istom periodu godinu ranije na račun UIO BiH od putarine su se slila 104,82 miliona KM, a na ime akciza uplaćena su 82,17 miliona KM.
Po litru goriva koje se proda na tržištu u BiH trenutno se, istakli su u UIO, plaća akciza u iznosu od, zavisno od vrste naftnog derivata, 0,30 do 0,45 KM, te dvije putarine. Prva je, kako su naveli, putarina za održavanje puteva i iznosi 0,15 KM po litru derivata, a druga je za izgradnju autoputeva i rekonstrukciju drugih puteva i ona iznosi 0,25 KM po litru derivata.
– Ukupan iznos prikupljene putarine za održavanje puteva od 2006. do 28. februara ove godine je 4,2 milijarde KM, dok je na ime izgradnje autoputeva i rekonstrukciju ostalih puteva u tom periodu uplaćeno 3,9 milijardi KM. Istovremeno, na osnovu akciza, ukupno je prikupljeno 9,7 milijardi maraka – istakli su u UIO.
Kad je u pitanju raspodjela prihoda od putarina u ovoj godini, oni su se dijelili na dva načina. Od ukupno prikupljene putarine u iznosu od 102 miliona KM prvi dio je za izgradnju puteva i iznosio je 38,6 miliona KM.
– Ova sredstva su raspoređena sa svim ostalim prihodima od indirektnih poreza, dakle prema koeficijentima koje na kvartalnom nivou usvaja Upravni odbor – kazali su u UIO i podsjetili da je koeficijent za treći kvartal 2023. godine za FBiH iznosio 62,01 odsto, za Republiku Srpsku 34,44 odsto i Brčko distrikt 3,55 odsto.
Drugi dio je putarina za izgradnju autoputeva i izgradnju i rekonstrukciju ostalih puteva i raspoređena je po posebnim koeficijentima i to na način da je FBiH pripalo 59 odsto, Srpskoj 39 odsto i Brčko distriktu dva odsto.
– Ostatak predstavlja rezervu na posebnom podračunu Jedinstvenog računa za poravnanje, kada Upravni odbor usvoji konačan akt o raspodjeli ovih sredstava – navode u UIO.
Ekonomista Marko Đogo kazao je za “Glas” da su statistički gledano 3,42 miliona maraka suviše mala da bi se moglo reći da je došlo do nekog većeg zastoja u kupovini nafte i naftnih derivata.
Trenutna situacija, prema njegovim riječima, nije kritična, ali traži povećanu pažnju da ne bi prerasla u ozbiljan problem.
– Mene iznenađuje to što inflacija u BiH u prošlom mjesecu nije pala nego smo došli u situaciju da stagnira. Prethodnih godina smo često imali rast prihoda od indirektnih poreza, uključujući i akcize, koje su više bile posljedica inflacije nego porasta prodatih količina – kazao je Đogo.
Dodao je da sada odsustvo inflacije može biti jedna vrsta problema, u smislu da su markoekonomske prognoze punjenja budžeta na svim nivoima napravljene za određenu stopu inflacije. Ako inflacije ne bude može, tvrdi, doći do problema sa punjenjem budžeta.
– Trenutno se u svjetskoj ekonomiji dešavaju turbulencije, koje mogu da budu indikatori da ćemo u narednih nekoliko godina osjetiti stagnaciju ili usporen privredni rast. To trenutno najviše pogađa Njemačku, našeg najvećeg izvoznog partnera – istakao je Đogo.
Neraspoređen iznos
U UIO BiH su istakli da se na njihovom posebnom podračunu Jedinstvenog računa trenutno nalazi 297 miliona KM neraspoređenih prihoda od putarine za izgradnju autoputeva i izgradnju i rekonstrukciju drugih puteva.
– Riječ je o sredstvima koja se akumuliraju svakog radnog dana i trebalo bi da posluže kao rezerva za poravnanje raspodjele prihoda od putarine onog trenutka kada Upravni odbor usvoji konačnu metodologiju za raspodjelu ovih sredstava – kazali su u UIO.
