Kažnjena grupa proizvođača: Vještački dizali cijene akumulatora, ispaštali građani

21.12.2025. | 10:24

EU je donijela presudu o novom kartelu vezanom za automobilski sektor u Evropi. Ovaj put, to ne utiče na proizvođače vozila, već na proizvođače starter baterija koji su preko kartela vještački dizali cijenu u trajanju od 12 godina. Akumulatori nekih od kažnjenih brendova se prodaju i u BiH.

Kartel trajao više od decenije

Vještački dizane cijene akumulatora

Kazne ukupno 72 miliona eura

Olovo ključni faktor troškova

Potrošači najveći gubitnici

Evropska komisija je izrekla kazne u ukupnom iznosu od približno 72 miliona evra za nekoliko proizvođača akumulatora i industrijskom udruženju Eurobat.

Razlog koji su navele institucije EU odnosi se na učešće ovih proizvođača i udruženja u kartel koji je djelovao godinama i navodno ograničavao konkurenciju na evropskom tržištu starter baterija.

Ko je učestvovao u kartelu

Uključene kompanije su, u principu, Exide, FET, Rombat i udruženje Eurobat, budući da trgovačke asocijacije/udruženja nisu iznad zakona. Postupci protiv proizvođača Banner i provajdera Kellen su obustavljeni, piše Klix.

Kako je kartel funkcionisao

Prema Evropskoj komisiji, između 2005. i 2017. godine uključene kompanije su koordinisale svoje cijene. To je uključivalo takozvane Eurobat doplate, koje su predstavljale premije na nabavnu cijenu najvažnije sirovine – olova. Ove doplate su korištene kao osnova za pregovore o cijenama s proizvođačima automobila i kamiona, s ciljem osiguranja ujednačeno viših cijena kod svih uključenih proizvođača baterija.

Kršenje evropskog prava konkurencije

Ovi sporazumi su zabranjeni članom 101. Ugovora o funkcionisanju Evropske unije (UFEU) i članom 53. Sporazuma o EGP-u, jer ograničavaju slobodnu konkurenciju. Evropska komisija je ovu praksu smatrala kontinuiranim kršenjem propisa koji je trajao najmanje 12 godina.

Određivanje kazni i olakšice

Prilikom određivanja kazni, Evropska komisija je uzela u obzir faktore kao što su prodaja starter baterija u Evropskom ekonomskom prostoru, trajanje i težina prekršaja, te tržišni udjeli uključenih kompanija. FET i Rombat su dobili smanjene kazne zahvaljujući svojoj saradnji.

Uloga udruženja Eurobat

Komisija je izrekla fiksnu kaznu trgovačkom udruženju Eurobat, što je također poslužilo kao signal da udruženja moraju osigurati da ne promovišu antikonkurentske kontakte među svojim članovima.

Zašto su starter baterije skupe

Starter baterije napajaju starter i električne sisteme vozila s motorom sa unutrašnjim sagorijevanjem. Olovo je najvažnija sirovina i, istovremeno, najznačajniji faktor troškova. Starter baterije zahtijevaju posebno čisto olovo, što dodatno povećava njihovu cijenu.

Posljedice za proizvođače i kupce

Evropska komisija je zaključila da su dogovorene dodatne naknade mogle dovesti do vještački visokih cijena i, stoga, dodatnih troškova za proizvođače automobila.

Kako je kartel otkriven

Istraga je započela 2017. godine nakon što je Johnson Controls International otkrio kartel. I drugi učesnici su podnijeli zahtjev za pomilovanje. Nakon saslušanja održanog u proljeće 2024. godine, Evropska komisija je odlučila da zatvori postupak protiv Bannera i Kellena.

Ko na kraju plaća cijenu

Cilj odluke je osigurati da fiksiranje cijena u sektoru automobilske opreme ne prođe neotkriveno i da pogođeni kupci imaju priliku tražiti odštetu.

Suština je da, u konačnici, cijenu plaćaju uvijek isti ljudi: potrošači koji su godinama kupovali ove proizvode po vještački naduvanim cijenama.