SPC i vjernici danas proslavljaju Svetog Grigorija Čudotvorca

30.11.2025. | 07:43

Srpska pravoslavna crkva i njeni vjernici danas, 30. novembra, slave Svetog Grigorija Čudotvorca.

Sveti Grigorije Čudotvorac, poznat i kao Grigorije Neokesarijski (213–270), je pravoslavni svetitelj, učitelj crkve, prvi episkop Neokesarije Pontijske (Mala Azija) i osnivač Crkve u Kapadokiji.

Rođen je u Neokesariji oko 213. godine u uglednoj paganskoj porodici. Rođeno ime mu je bilo Teodor, a nakon što se krstio uzeo je ime Grigorije. U rodnom gradu izučavao je pravo i retoriku. U Kesariji palestinskoj upoznao se sa Origenom. Slušajući njegova predavanja u poznatoj Aleksandrijskoj školi, krstio se i ostao je da ga sluša još pet godina (233–238). Prije odlaska iz škole, održao je svoj čuveni Pohvalni govor Origenu. Nekoliko godina kasnije, Grigorije je ustoličen za episkopa Neokesarije. U episkopskoj službi istakao se kao snažna ličnost, s velikim sposobnostima za organizovanje crkvenog života, bio je i veliki podvižnik i čudotvorac.

Njegovo žitije napisao je Sveti Grigorije Niski.

Poznat je i po svom učenju o Svetoj Trojici, koje su kasnije koristili i Sveti Oci Crkve: Vasilije Veliki, Grigorije Bogoslov i Grigorije Niski, a njega je poslije proučio i potvrdio i Prvi vaseljenski sabor.

Kada je počelo progonstvo hrišćana pod carem Decijem Trajanom (249–251), sveti Grigorije je odveo svoje vjernike u udaljenu planinu. Međutim, jedan neznabožac ih je prijavio progoniteljima, i vojnici su opkolili planinu. Svetitelj je, predavši uputstva svom đakonu, otišao na otvoreno mjesto, podigao svoje ruke ka nebu i počeo da se moli Bogu. Vojnici su pretražili planinu nekoliko puta, prolazeći pored hrišćana, ne vidjevši ih, tako da su konačno odustali od potrage i otišli. Po povratku u grad, rekli su da na planini nema nikoga i da samo dva drveta stoje jedno naspram drugog. Neznabožac koji je izdao mjesto skrivanja hrišćana se prvo iznenadio, a onda, poverovavši u Hrista, i sam se obratio u hrišćanstvo.

Po prestanku progonstava, Sveti Grigorije se vratio u Neokesariju. Uspostavio je dane proslavljanja mučenika koji su postradali za Hrista. U to vrijeme se počelo širiti lažno učenje Pavla Samosatskog, patrijarha Antiohije. Ta jeres je pogrešno učila o suštini Svete Trojice i suštini Boga Oca. Osuđena je na pomjesnom saboru u Antiohiji, gde je učestvovao i Sveti Grigorije.

Odličnim pastirskim vođstvom, efektnim propovjedima, čudima i blagoslovima, broj hrišćana u gradu je neprekidno rastao, tako da je na kraju u njemu opstalo samo 17 neznabožaca. Po dolasku Svetog Grigorija na mjesto episkopa, u gradu je bilo svega 17 hrišćana.

Umro je u dubokoj starosti, u vrijeme cara Aurelijana.

Običaji i vjerovanja u narodu

Sveti Grigorije je, prema narodnim vjerovanjima, zapovijedao zlim dusima, gorama i vodama, liječio muke i bolesti, pred onima koji su ga gonili bio nevidljiv, a mogao je da predvidi događaje i čita misli ljudima.

Običaj koji se zadržao do danas vezan je za crkvu i molitvu – ko se pomoli Svetom Grigoriju Čudotvorcu i upali svijeću treba da zamisli jednu želju. Ako je njegova molitva bila iskrena i duboka, vjeruje se da će ovaj svetitelj ispuniti želju.

Takođe, vjeruje se da ukoliko onaj ko je nevjeran pročita na ovaj dan spise Grigorija, postaće vjernik.

Onaj ko u Grigorija vjeruje, prema predanju, biće vječno zdrav i zaštićen od zlih ljudi.

Molitva

Bivši silan u molitvama, savršena čudesa si doživio, stekavši savršeno ime: No moli se Hristu Bogu, oče Grigorije, da prosveTi duše naše, da nikada ne zaspemo na smrt.