Sistem protivgradne zaštite Srpske: Spas za domaće poljoprivrednike

Sistem protivgradne zaštite u Republici Srpskoj je prošle godine zbog nestabilnih vremenskih uslova djelovao čak u 40 dana i ispalio 1.593 protivgradne rakete. To je znatno više nego 2021. godine kada je ispaljeno 660 raketa, jer je do pojave gradonosnih oblaka dolazilo u „samo“ 26 dana.

Da je djelovanje sistema protivgradne zaštite tokom protekle godine mnogo intenzivnije od prosjeka, svjedoče i podaci Javnog preduzeća “Protivgradna preventiva Republike Srpske”, iz kojeg navode da su u proteklih 20 godina, u prosjeku djelovali 22 dana godišnje, sa ispaljenih 750 protivgradnih raketa.

Sve veća potreba da sistem protivgradne zaštite intenzivnije djeluje posebno je važna informacija za poljoprivrednike koji čine sve kako bi spriječili da ostanu bez svojih prinosa. Dragoja Dojčinović iz Gradiške, predsjednik Udruženja voćara Republike Srpske za BL portal priznaje da bi voćari u Srpskoj bez ovog sistema teško mogli da „prežive“, a posebno su zadovoljni zbog njihovog efikasnog djelovanja.

„Kada je u pitanju protivgradna zaštita, mi smo u poslednje tri, četiri godine stvarno zadovoljni. Voćari bez protivgradne zaštite sigurno ne bi mogli da opstanu, jer smatram da sistem pruža zaštitu od gubitaka prinosa od 70 do 80 odsto, i mi voćari smo time zadovoljni i nemamo primjedbi“, kaže Dojčinović.

Sam sistem protivgradne zaštite u Bosni i Hercegovini trenutno „pokriva“ 43 grada i opštine, od kojih je čak 37 u Srpskoj. Ovim sistemom rukovodi Javno preduzeće Protivgradna preventiva Republike Srpske, a čini ga 359 protivgradnih stanica. I u preduzeću ističu efikasnost sistema u prevenciji od udara štetnog grada i sprečavanju gubitaka poljoprivrednih prinosa.

„Sistem protivgradne zaštite u Republici Srpskoj funkcioniše preko 50 godina i sastoji se od tri Područna protivgradna centra koji se nalaze u Novoj Topoli, Bijeljini i Trebinju, kao i dva Radarska centra sa američkim meteorološkim radarima „DWSR-3501C Enterprajz elektronik“ na Borji i Jahorini, a ukupna branjena površina je preko 1.450.000 hektara“, ističe za BL portal Tihomir Dejanović, direktor Protivgradne preventive.

Značaj sistema protivgradne zaštite za domaće poljoprivredinke, Dejanović objašnjava na primjeru susjedne Hrvatske, koja više ne koristi svoj sistem protivgradne zaštite.

„Najbolja komparacija uspjeha jeste situacija iz 2021. godine, kada je oblak, nastao nad Čelincom, i koji se kretao na sjeveroistok, radarski osmotren te je na njega do izlaska preko Save u Hrvatsku djelovano sa 20-ak protivgradnih raketa i isti je na našem području davao sugradicu, ali bez šteta. Po prelasku u Hrvatsku toliko je ojačao da je nad Požeškom kotlinom napravio štetu od 70 miliona evra. Hrvatska nažalost nije koristila svoj sistem protivgradne zaštite i rakete nisu ispaljene. Evidentno je bilo i da u tom slučaj, unutar Hrvatske, nekih 10 kilometara od Save nije bilo padanja grada, jer je još djelovao srebrni jodid koji smo mi unijeli do državne granice“, navodi Dejanović.

Srđan Banović, BL portal