Građani bježe od novih kredita

27.07.2020. | 10:27

Epidemija virusa korona natjerala je mnoge stanovnike BiH da zatraže moratorijum na otplatu kredita, a neizvjesna budućnost usljed širenja “kovida 19” razlog je zbog kojeg sve više građana zazire od novog zaduženja.

Prema podacima Centralne banke BiH, krediti građana u bankama u BiH na kraju maja iznosili su 9,79 milijardi maraka, što pokazuje da je zaduženost za godinu skočila za 213,9 miliona KM.

Međutim, taj rast trostruko je manji u poređenju sa povećanjem zajmova u maju 2019. u odnosu na godinu ranije.

Prema podacima Centralne banke najveće učešće u ukupnoj zaduženosti građana na kraju maja ove godine imali su nenamjenski krediti, na koje se odnosilo 74,8 odsto zaduženja, a na drugom mjesti bili su stambeni krediti, sa učešćem od 20,5 odsto, dok se 2,8 odsto zajmova odnosilo na kreditne kartice, 1,8 odsto na kredite za preduzetništvo, a preostalih 0,1 odsto kredita na zajmove za kupovinu automobila.

Prema analizama koje se sprovode u Odjeljenju za finansijsku stabilnost Centralne banke BiH i informacijama agencija za bankarstvo, ključni razlog slabije kreditne aktivnosti banaka je šok na strani potražnje za kreditima uzrokovan pandemijom “kovida 19”.

– Značajan broj građana podnio je zahtjev za moratorijum na kredite koje već koriste, što implicira da imaju probleme da realizuju svoja redovna primanja zbog slabijeg obima poslovanja preduzeća u pojedinim djelatnostima ili gubitka radnog mjesta. Nastavak krize povećava neizvjesnost za buduću egzistenciju te se posljedično, stanovništvo uzdržava od novih zaduženja kod banaka – objašnjavaju u Centralnoj banci.

Prema podacima ove finansijske institucije na kraju maja krediti plasirani javnim i privatnim preduzećima iznosili su 9,20 milijardi KM, što predstavlja smanjenje od 91,4 miliona KM u odnosu na stanje na kraju maja 2019. godine.

– Jedan od razloga je preknjižavanje određenih potraživanja iz bilansa banaka na vanbilansnu evidenciju u januaru 2020. godine, što se reflektovalo na smanjenje nivoa kredita, a što je u skladu sa ranijom Odlukom o upravljanju kreditnim rizikom i utvrđivanju očekivanih kreditnih gubitaka – pojasnili su u Centralnoj banci. Dodali su da su prosječne ponderisane kamatne stope na kredite preduzećima u maju zabilježile nivo od 2,85 odsto za kratkoročne kredite do jedne godine, za kredite preduzećima od godinu do pet godina 3,71 odsto, a za kredite iznad pet godina 4,36 odsto.

Ekonomista Zoran Pavlović kaže za “Glas Srpske” da smanjenje zaduženosti preduzeća u jeku epidemije nije čudno, s obzirom na to da biznisa i nema previše i da mnogi sektori privrede ne rade, a da za kreditima uglavnom posežu građani koji nemaju drugog izbora.

– Nenamjenski krediti služe građanima da nadoknade nedostatak novca za svakodnevne potrebe. Očigledno građanima na naplatu pristižu obaveze koje ne uspijevaju izmiriti iz tekućih primanja pa zato posežu za kreditima da bi izmirili dugovanja – rekao je Pavlović.

Dodao je da je veoma interesantno ulagati u nekretnine te da se zbog toga u ukupnoj zaduženosti dobar dio odnosi na stambene kredite.

– Novac nema neku posebnu vrijednost, a ulaganje za rješavanje stambenog pitanja s jedne strane smanjuje troškove u vezi za iznajmljivanje stanova, a sa druge strane to je kapitalno ulaganje kojim se rješava životno pitanje – rekao je Pavlović.

Povlačenje depozita

U Centralnoj banci BiH navode da je na samom početku krize izazvane epidemijom virusa korona došlo do intenzivnijeg povlačenja depozita stanovništva i to isključivo depozita manjih iznosa.

– Situacija se sada postepeno vraća u normalu. Banke su visoko likvidne, a privremenim mjerama koje su propisali regulatori u segmentu kapitalnih zahtjeva dat im je prostor za intenziviranje kreditne aktivnosti, prvenstveno za podršku klijentima koji su pogođeni efektima krize – naveli su u Centralnoj banci.

 

Izvor:(Glas Srpske)